مسئله قابل توجه در این فراز این است که حضرت علی علیه السلام در پاسخ به کسانی که در گناهان

مرتکب شده خود؛ تقصیر را به گردن شیطان می‌اندازند می‌فرماید که انسان نخست به شیطان چراغ سبز

نشان می‌دهد و دست بردگی به سوی او دراز می‌کند، سپس شیطان بردگی آنان را می‌پذیرد.

شیطان زمینه را برای اهداف پلید خود مساعد می‌بیند که شروع به فریب دادن می‌نماید .

البته کار شیطان اغوا و فریب دادن انسان است ولی فعالیت او از آراستن خطاها و گناهان تجاوز نمی‌کند.

او از طریق وسوسه، انسان را گمراه می‌کند. این موجود پلید هرگز مانند یک عامل جبری مردم را به گناه و

سقوط نمی‌کشاند و چنانچه در قرآن کریم آمده است کار او وعده‌های دروغین و آراستن بی‌اساس می‌باشد.

"خداوند انسان‌ را به وسیله عقل و وجدان و پیامبران؛ از گمراهی‌های شیطان برحذر داشته است.

سه وسیله - عقل، وجدان و پیامبر - قدرتی بیش از تحریکات و وسوسه‌های شیطان را دارا می‌باشند

بردگی به سوی شیطان دراز می‌کند و سپس آن موجود پلید را شریک زندگی خود می‌نماید.

در قرآن مجید آمده است که شیطان در روز قیامت به انسان‌های فریب خورده می‌گوید:

«و قال الشیطان ... تلومونی و لوموا انفسکم ما انا بمصرخکم و ما انتم بمصرخی؛

من سلطه‌ای بر شما نداشتم جز این که من شما را خواندم و شما دعوت مرا پذیرفتید.

مرا ملامت نکنید، خودتان را ملامت نمایید.» (ابراهیم/22)

شیطانی می‌شود.

شیطان، آنانی را که دنباله‌رو او شده‌اند را مرکبی برای راندن در لغزشگاه‌ها قرار داد و خطا و انحراف را

در دیدگان آنان بیاراست، پس در زندگی رفتار کسی را پیش گرفتند که شیطان او را شریک خود نموده؛

و باطل را از زبانشان بیرون می‌آورد.

آنان دیروز انسان‌ بودند و امروز شیطان گشته‌اند. دیروز انسان‌هایی بودند که راه و رسم انسانیت را داشتند

و امروز رو به قهقرا گذارده‌اند و سد راه رهگذران کمال شده‌اند.

نفوذ شیطان در وجود این انسان‌ها به حدی می‌رسد که به وسیله چشمانشان می‌‌نگرد و از طریق زبانشان

سخن می‌گوید. همانطور که در روایات آمده است گوش، چشم، زبان و ... مومن، همگی خدایی می‌شود؛

ابزار شیطان می‌شوند .

نهج البلاغه، خطبه 7، ترجمه عبدالحمید آیتی .